Gelukssymbolen: van alle tijden en werelddelen

De Dikke Van Dale definieert bijgeloof als het geloof aan de bovennatuurlijke kracht van allerlei voorwerpen dat geen deel uitmaakt van een traditioneel geloof. Een dergelijk voorwerp waarvan men gelooft dat het geluk brengt noemt men een talisman. Bijgeloof en talismannen maken vaak deel uit van eeuwenoude tradities en legendes. Ieder land, cultuur en streek heeft zijn eigen gelukssymbolen.

We noemen bijvoorbeeld:

• Het klavertje (o.a. Ierland)
• De oneindige of Keltische Knoop (Nepal en uit de Keltische cultuur)
• Het hoefijzer (o.a. Europa, VS)
• Bonequihna’s (Braziliaanse gelukspoppetjes)
• De lachende Boeddha (China)
• De Swastika (India, Hindoeïsme)
• Het konijnenpootje (Amerika)
• De Hamsa hand of Fatima’s hand (Arabisch en Hebreeuws)
• De scarabee (Egypte)
• De dolfijn (o.a. Middellandse Zee gebied)
• De eikel (Noorwegen)
• Maneki Neko (Japanse gelukskat)
• Het lieveheersbeestje (Europa, VS)

Uitgelicht: het Klavertje en het Hoefijzer

Het klavertje

Deze kleine geluksbrenger is misschien wel de bekendste. De oorsprong van dit symbool is terug te vinden in Ierland. De priester Saint Patrick keerde, na jaren in Frankrijk te hebben gewoond, terug naar Ierland om daar het Christendom te verspreiden. Om de drie-eenheid Vader, Zoon en Heilige Geest uit te leggen, gebruikte hij het klavertje. Hiermee werd het klavertje het gelukssymbool voor de Ieren en wordt de sterfdag van de priester (17 maart 460) nog altijd ieder jaar gevierd. Op ‘St. Patrick’s Day’ dragen alle Ieren een klavertje.

Het klavertje vier, met vier blaadjes in plaats van de gebruikelijke drie, is zeldzaam en brengt volgens de traditie nog meer geluk. Al sinds de Middeleeuwen staan de blaadjes voor hoop, vertrouwen, geluk en liefde. Dromen over het klavertje vier zou een lang en voorspoedig huwelijk voorspellen. Ook is er een oud bijgeloof dat wanneer een huwbaar meisje een klavertje vier in haar rechterschoen stopt, zij zal trouwen met de eerste man die ze tegenkomt of juist met de man die dezelfde naam heeft.

Het hoefijzer

Ook het hoefijzer als gelukssymbool stamt uit een ver verleden. Een verleden waarin ijzer nog iets nieuws was. Het leek wel iets magisch te hebben: door het te verhitten, kon men het vervormen. Daar kwam nog bij dat wanneer een hoefijzer zo van het vuur op de hoef werd genageld, het paard helemaal geen pijn leed. Het moest wel geluk en bescherming brengen.
Volgens het bijgeloof behoort men een gevonden hoefijzer, na het doen van een wens, over de linkerschouder te gooien en vervolgens zonder om te kijken door te lopen. De wens komt dan uit. Hangt men een hoefijzer boven de deur vast met zeven hoefnagels (een geluksgetal), dan brengt dit geluk en bescherming.